Informacione të reja dalin në dritë në lidhje me atë që ka ndodhur në 24 orët e fundit në Rusi. Dhe kjo sepse, siç raporton Washington Post, zyrtarët amerikanë pohojnë se Vladimir Putin ishte në dijeni të rebelimit të Yevgeny Prigozhin dhe mercenarëve të Wagner. Publikimi gjithashtu thekson se inteligjenca amerikane dyshohet se ishte në dijeni të asaj që do të ndodhte në Rusi që nga mesi i qershorit.
Siç thekson gazeta amerikane, kryengritja filloi dhe përfundoi brenda një dite, ndërkohë që shërbimet sekrete kishin njoftuar Shtëpinë e Bardhë dhe agjencitë e tjera për gjithçka që do të ndodhte në Rusi. Por zyrtarët amerikanë thonë se nuk ishte saktësisht e qartë se çfarë do të bënte Wagner dhe kur. Një zyrtar amerikan, i cili kërkoi dhe foli në kushte anonimiteti, theksoi se “kishte shenja të mjaftueshme që ne të ishim në gjendje t’i tregonim udhëheqjes (…) se diçka po ndodhte”.
“Shqetësimi i madh” për zhvillimet në Rusi ka ekzistuar në dy javët e fundit. “Kishte shumë pyetje në atë drejtim,” vuri në dukje zyrtari në lidhje me çështjet që përfshijnë Vladimir Putin dhe nëse ai do të mbetet në pushtet dhe çfarë mund të thotë kjo për kontrollin bërthamor të vendit.
Frika kryesore ishte një “luftë civile” ruse që mund të shkaktonte destabilitet të madh në rajon, veçanërisht pasi lufta në Ukrainë vazhdon. Në fakt, zyrtarët e Pentagonit, Departamentit të Shtetit dhe Kongresit ishin informuar dy javë më parë.
Edhe amerikanët vlerësojnë se vetë Putini ishte i informuar për planet që kreu i Wagner-it kishte hartuar. Por nuk është e qartë se kur është informuar. Një zyrtar amerikan, megjithatë, thotë se presidenti rus e dinte “sigurisht të paktën 24 orë përpara”. Natyrisht, mbetet e paqartë pse Putini nuk mori masa të menjëhershme për të parandaluar Wagner dhe Prigozhin.
Anëtarët e organizatës paraushtarake pushtuan zonat e Rusisë dhe arritën 200 kilometra larg Moskës me qëllim të rrëzimit të qeverisë Putin. Marrëveshja, e ndërmjetësuar nga presidenti bjellorus Alexander Lukashenko, shmangi më të keqen.
Kujtojmë se marrëveshja parashikon tërheqjen e kallëzimeve penale kundër Prigozhin, të cilat u ngritën të premten e kaluar, për shkak se ai akuzoi ministrin rus të Mbrojtjes Sergei Shoigu se urdhëroi sulmin ndaj mercenarëve të tij. Sipas vlerësimeve të zyrtarëve amerikanë, mosveprimi i Putinit tregon mungesën e koordinimit në nivelin më të lartë të qeverisë si dhe rivalitetet e brendshme.
Ndërkohë pyetja mbetet. “Cila është arsyeja kryesore pse Prigozhin u bë rebel?” Zyrtarët amerikanë thonë se kryengritja erdhi pasi Ministria ruse e Mbrojtjes urdhëroi grupet vullnetare që luftonin në Ukrainë të nënshkruanin kontrata me qeverinë nga 10 qershori e tutje.
Në fakt, emri i Wagner nuk përmendej në urdhër, por amerikanët deklarojnë për Washington Post se përpjekja për të blerë mercenarët e saj ishte e qartë, pasi ata po rezultojnë të nevojshëm për Rusinë në fushën e betejës kundër Ukrainës.
Një zyrtar i Kremlinit i tha gazetës amerikane se zyrtarët ushtarakë ukrainas po monitoronin gjithashtu Yevgeny Prigozhin pas njoftimit të 10 qershorit dhe gjithashtu besonin se ishte e mundur që ai të mobilizonte ushtrinë e tij kundër forcave të Moskës.
Nga ana tjetër, as Ukraina nuk e dinte se kur do të ndodhte kryengritja e Prigozhinit dhe në fakt, sipas zyrtarit rus, ai nuk e dinte se SHBA-të po ndanin informacionin e tyre me Kievin për një marshim të mundshëm të liderit Wagner.
Sipas tij, ishte e paqartë edhe për Ukrainën se kur do të ndodhte kjo, ndërsa zyrtari tha se nuk ishte në dijeni që SHBA po ndante informacione me Kievin për një lëvizje të mundshme nga Prigozhin dhe forcat e tij.
Prigozhin është i njohur edhe në SHBA
Prigozhin njihet si “kuzhinieri i Putinit” për shkak të kontratave të kateringut që kishte me Kremlinin ndërsa ishte nën ndjekje penale në SHBA për ndërhyrje të dyshuar në zgjedhjet presidenciale të 2016. Por identiteti i tij i vërtetë – dhe e ardhmja e tij – janë të lidhura me Wagnerin theksoi zyrtari ukrainas. Dokumentet e shërbimit sekret që u zbuluan në Washington Post në fillim të këtij viti tregojnë se Wagner po ndërton një perandori në Afrikë, ku Prigozhin ofron siguri për regjimet qeveritare në këmbim të të drejtave të çmuara minerale.
Në Ukrainë, mercenarët arritën të mbizotërojnë në betejën e gjatë dhe të përgjakshme në Bakhmut, por me një kosto të madhe. 20.000 viktima nga forcat e Prigozhinit, siç raportoi ai. Gjatë gjithë luftimeve, Prigozhin bëri komente të zemëruara se Ministria Ruse e Mbrojtjes nuk po i jepte pajisjet dhe furnizimet që i nevojiteshin për të luftuar. Në fakt, ai kishte kërcënuar disa herë se do të tërhiqte forcat e tij nga Ukraina.
Dokumentet e zbuluara tregojnë udhëheqës të lartë rusë të shqetësuar për sulmet retorike të Prigozhin, të cilat ata i panë si të besueshme dhe minimin e autoritetit të tyre.
“Tensionet midis grupit Wagner dhe Ministrisë së Mbrojtjes ruse nuk ishin sekret”, tha një zyrtar i lartë i administratës Biden. “Ne të gjithë e kemi parë zotin Prigozhin të kritikojë publikisht, të paralajmërojë dhe madje të kërcënojë ushtrinë ruse në shumë raste”.
